Vorige week volgde ik een lezing van Marc Colpaert die me erg geraakt heeft. Na het eerste half uur had ik al tranen in mijn ogen en voldoende denkstof om een maand verder te kunnen. Dat hield de spreker uiteraard niet tegen om er nog anderhalf uur als spraakwaterval bij aan te breien. Hij sprak onder andere over de ‘pijnen van Vlaanderen’. Eén insteek ging via het katholieke instituut dat een generatie heeft opgevoed met de overtuiging dat zwijgen goud is. Ze zwijgen, ze vegen ‘het’ onder de mat. Als ze ‘het’ geen woorden geven, bestaat het niet. De filosoof Levinas stelt hier lijnrecht tegenover dat zwijgen oorlog is. Als dat geen twee uitersten zijn.
Er is een verschil tussen zwijgen omdat je weinig zinnigs te vertellen hebt en zwijgen om potjes toe te houden. Het eerste zwijgen komt in de buurt van kalmte en rust en de omgeving niet verstoren met al te veel verbaal geweld. Het tweede zwijgen kan oorlogen ontketenen, al was het in de eerste plaats in jezelf. Zulk zwijgen nestelt zich in verre hoeken en gaat daar liggen gisten, wachten tot het zo verdord en zonder zuurstof is dat het ontploft. Onverwacht, uiteraard op het slechtst denkbare moment. Of dat is dan toch wat er gezegd word: ‘Oh neen, dit is echt niet het goede moment. Moet dat nu?’ Wie kan er echter een ontploffing van jaren ontkenning tegenhouden?
Door een andere bril bekeken komt deze ontploffing echter altijd op een goed moment want eindelijk is ze er. Nu kan er wind aan komen, de ramen kunnen opengezet worden, de opruim kan beginnen. Haal stoffer en blik boven en veeg de troep bij elkaar. Vertel over de bestofte meubelen die je tussen het puin vandaan haalt, open de koffers en bekijk de vergeelde foto’s. Ze horen bij je leven, hang er desnoods enkele in je woonkamer, maak ze weer zichtbaar.
Zo kom ik op een andere boodschap van de spreker die pleit om meer verbeelding te integreren in onze levens. We zijn niet enkel hoofden vol ratio, we hebben nog een heel lijf dat andere dan rationele wetten volgt. Vorm geven aan het leven door te dansen, te tekenen, te vertellen, te zingen, te verbeelden. Daar wordt mijn hart warm van, dat is voor mij van een diepe betekenis: het narratieve opwaarderen, verhalen boven halen, nieuwe verbindingen tot stand brengen (binnen en dus buiten mezelf).
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
1 opmerking:
Zijn de meeste mensen laf of moe, onmachtig of onverschillig tegenover de dingen die fout lopen in hun leven of in de wereld, do they give a shit tegenover zovele debililteiten waarmee wij dagelijks in de media geconfronteerd worden, is het gemakkelijker om te kijken en te ZWIJGEN dan te handelen en te spreken (en zit dat niet wat in onze cultuur ingebakken)? Dat vraag ik mij soms af. Gelukkig leven wij in een fascinerend overgangstijdperk waarin meer en meer mensen ontwaken, opnieuw leren zien, voelen en spreken. Recente lezersbrieven vol woede, verontwaardiging en boosheid in mijn krant De Morgen 'vervullen mij met vreugde': mensen die niet langer (kunnen) zwijgen. Gisteren een brief van een ouder van een gehandicapte kind die het spuugzat is om te moeten bedelen en die de zorg-wachtlijst niét ziet verkleinen: 'onze kinderen zijn geen 'rommelkredieten' die de financiële crisis veroorzaakten' (waar onze regering wél vlot miljàrden voor vindt)(wie kan zijn diepe frustratie niét begrijpen??). Vorige week Van Reybroeck over de verkleutering en holheid van onze media, de week ervoor jan Fabre met zijn nieuwe stuk, een mooie dissectie van onze wereld ('Alles kan, alles mag en alles is te koop, maar niets is nog de moeite waard om voor te vechten'). Vorige maand Frank Albers ('Er is té weinig echte woede, iedereen dobbert maar mee, niemand lijkt buiten de sjablonen of cliché's te kunnen denken, nergens is er een diepgaande introspectie. Vreemd, gezien de crisissen waar we inzitten en de uitdagingen die op ons wachten.') Zoals de eerste vogeltjes die ik vorige week al hoorde een nieuwe lente aankondigen, zo kondigen deze stemmen van woede en onbehagen voor mij hoop en ontwaken aan. Neem je bed op en wandel, sleur je luie kont uit die zetel, zie voel en SPREEK. Zwijgen is vandaag geen optie meer, maar bijna: schuldig verzuim! Steven
Een reactie posten